De Minaraad en de SERV brachten samen een advies uit over het voorstel van Europese richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa. Dit advies is het tweede in een reeks strategische adviezen over Vlaamse standpuntbepaling bij Europese omgevingsdossiers.
Op 22 oktober 2022 presenteerde de Europese Commissie (hierna: Commissie) een voorstel voor een richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa. Dit voorstel sluit aan bij het EU-actieplan “Towards Zero Pollution for Air, Water and Soil”. Het voorstel voegt de bestaande twee richtlijnen uit 2004 en 2008 samen tot één richtlijn.
De Raden verwelkomen deze herziening van Europese regelgeving inzake luchtkwaliteit en onderschrijven het uitgangspunt van de Europese Commissie, met name het doel van nul-verontreiniging in 2050 voor de hele leefomgeving, ook voor de luchtkwaliteit.
Om een gelijk speelveld te waarborgen, ligt de voorkeur bij maatregelen in Europees en/of multilateraal verband. De Raden pleiten voor een complementaire aanpak in andere herzieningstrajecten, zoals voor de Richtlijn Industriële Emissies (met als uitgangspunt BBT/BREF), de Nationale Emissiereductie (NEC)-richtlijn enz. Ook een verdere verduurzaming van mobiliteit en transport dringt zich op.
Volgens de (3 scenario’s van de) impactanalyse van de Commissie zijn de voorgestelde luchtkwaliteitseisen haalbaar voor de Europese Unie. In die context bevelen de Raden aan om een houding aan te nemen die de voortgang bevordert van het Europese besluitvormingsdossier.
Het door de Commissie voorgestelde pakket is voor Vlaanderen in 2030 waarschijnlijk haalbaar door het uitvoeren van reeds voorgenomen beleid, met uitzondering van enkele specifieke locaties zoals tunnelmonden. Voor het Vlaamse Gewest zijn er evenwel geen concrete impactcijfers beschikbaar. Daarom vragen de raden een doorrekening van de maatregelen die nodig zijn om te voldoen aan het binnenkort geldende Europese kader. Hierbij is ook een simulatie wenselijk van de maatregelen die extra nodig zijn om de doelstellingen eerder te halen (vb. in 2040), gekoppeld aan een socio-economische kosten-baten analyse hiervan.
In het advies geven de Raden nog aanmerkingen en suggesties bij de voorgestelde normering, en inzake de mogelijkheden tot uitstel voor het behalen hiervan. De Raden pleiten voor het gebruik van Europees gestandaardiseerde meet- en modelleringstechnieken en voor gemeenschappelijke criteria bij het meten en beoordelen van de luchtkwaliteit.
De Raden wijzen erop dat de definitie van kwetsbare groepen in het voorstel beperkt is tot kwetsbaar op vlak van gezondheid, terwijl men ook rekening moet houden met kwetsbaarheid vanuit een socio-economisch perspectief, zoals bijvoorbeeld personen die wonen in armere wijken met veel luchtvervuiling.
De Raden staan positief t.o.v. de voorgestelde maatregelen voor publieksinformatie en zijn voorstander van actuele en transparante communicatie over de luchtkwaliteit. Ze kunnen zich vinden in de bepalingen met betrekking tot toegang tot de rechter, maar vragen om te waken over de congruentie met internationale kaders zoals het Verdrag van Aarhus.
Bron: Minaraad, Vlaamse overheid