43% van de Vlamingen denkt dat onze ecologische voetafdruk oké is

Klimaatcommunicatie dringt niet door

De Doha-conferentie zorgt ervoor dat de uitdagingen voor ons klimaat opnieuw wat meer in de belangstelling staan. Volgens recente berekeningen van het Global Footprint Network⁽¹⁾ bedraagt de gemiddelde ecologische voetafdruk in België 7,11 globale hectare (gha) per persoon, waarmee ons land een bedenkelijke zesde plaats wereldwijd inneemt. Tezelfdertijd is de biocapaciteit van België slechts 1,33 gha per persoon. Vergeleken met de wereldgemiddelde biocapaciteit van 1,8 gha betekenen deze cijfers dat we vier keer onze planeet nodig zouden hebben als ons consumptiepatroon en onze levensstijl wereldwijd zouden worden overgenomen. België verliest bovendien terrein in de klimaatranking ten opzichte van andere landen met een hoge uitstoot van broeikasgassen.

Toch denkt 43% dat zijn of haar ecologische voetafdruk oké is, volgens een recent gepubliceerde studie⁽²⁾ van de UGent - vakgroep Landbouweconomie bij een steekproef van 221 Vlamingen. 15% is van oordeel dat deze ecologische voetafdruk eerder aan de lage kant is; 42% schat zijn of haar ecologische voetafdruk realistisch in, met name te hoog of veel te hoog. “Deze cijfers bevestigen de indruk die Jill Peeters⁽³⁾ al uitte bij het begin van de klimaatconferentie van Doha, namelijk dat de communicatie over de toestand van ons klimaat niet voldoende doordringt tot bij de mens in de straat, tot bij onze politici, tot bij de media”, aldus professor Wim Verbeke.

Nadat de ondervraagden geïnformeerd waren over de betekenis van 'ecologische voetafdruk' gaf één derde toe niet op de hoogte te zijn van het concept. 37% beweerde neutraal te staan of niet echt bezorgd te zijn over de uitstoot van broeikasgassen, de klimaatsverandering en onze ecologische voetafdruk. Toch vond slechts 10% dat de problemen in verband met de klimaatsverandering overroepen zijn.

Uiteenlopende inspanningen

Halverwege de klimaattop riep Christiana Figueres, hoofd van het VN-klimaatbureau, elk individu op om zijn deel van de verantwoordelijkheid te nemen. Vlamingen laten zich op het eerste gezicht niet onbetuigd. Op de vraag naar reeds ondernomen acties om hun ecologische voetafdruk te verlagen beweerde 89% afval te sorteren, gevolgd door 77% die aangaf hun energiegebruik te proberen reduceren, en 57% die investeerde in betere isolatie van de woning. Op het vlak van personenvervoer beweerde 37% minder vaak de wagen te gebruiken, terwijl 33% aangaf meer gebruik te maken van het openbaar vervoer; 16% deed aan carpoolen en evenveel mensen beweerden minder vaak het vliegtuig te nemen. Met betrekking tot voeding beweerde 56% seizoensgebonden producten te kopen, 34% beweerde minder vlees te eten en 32% zei lokale producten te kopen. “Deze antwoorden werden niet spontaan genoemd maar ze konden aangeduid worden uit een lijst die aan de deelnemers werd voorgelegd. Daardoor zijn de cijfers ongetwijfeld een overschatting in vergelijking met de realiteit”, aldus nog Verbeke.

Typologie van consumenten

De onderzoekers identificeerden vijf types consumenten op basis van hun persoonlijk bewustzijn van de eigen voetafdruk en het belang dat gehecht wordt aan de ecologische voetafdruk bij het maken van consumptiebeslissingen. De segmenten werden getypeerd als Actief (19%), Bewust (25%), Onzeker (22%), Onwetend (18%) en Onwillig (16%). Actieve consumenten zijn gebaat bij een positieve bevestiging van hun milieuvriendelijk gedrag. Bewuste consumenten wensen concrete informatie over acties die ze wel willen, maar onvoldoende denken te kunnen ondernemen. Zij die onzeker of onwetend zijn hebben nood aan doelgerichte communicatie over de problematiek en de mogelijke oplossingen. De onderzoekers merken ten slotte op dat de studie een verkennend karakter had en gebruik maakte van een kleine steekproef met een lichte oververtegenwoordiging van vrouwen en hoger opgeleiden, waardoor de cijfers vermoedelijk een beeld geven dat optimistischer is dan de werkelijkheid.

Definities

De ecologische voetafdruk is een maatstaf voor de hoeveelheid biologisch productieve land- en zeeoppervlakte die nodig is om te voldoen aan de vraag naar hernieuwbare grondstoffen en om het geproduceerde organisch afval en CO₂ te verwerken of te absorberen volgens de huidige stand van de technologie. De biocapaciteit is de beschikbare oppervlakte aan biologisch productieve gronden en zeeën. Ecologische voetafdruk en biocapaciteit worden uitgedrukt in globale hectare per persoon. Een globale hectare (gha) is een hectare land- of zeeoppervlakte met een wereldgemiddelde biologische productiviteit.

Info

Prof. Wim Verbeke
Vakgroep Landbouweconomie
Tel. 09 264 61 81
Gsm 0477 96 67 45
Wim.Verbeke@UGent.be

Voetnoten

Bron : Universiteit Gent