Eind 2016 werd in het Vlaams Parlement unaniem een resolutie aangenomen waarbij aan de Vlaamse Regering werd gevraagd om een integraal actieplan te ontwikkelen om plasticvervuiling te reduceren. Dat plan moet Vlaamse doelstellingen bevatten op korte, middellange en lange termijn waarbij kennisverwerving, sensibilisering en actie op het terrein centraal staan.
Input van stakeholders
Het actieplan werd door de OVAM voorbereid. Een eerste draft stuurden we in juli 2017 uit voor input en commentaar. Eind september kregen we reacties van diverse stakeholders, zowel van andere Vlaamse overheden (Vlaamse Milieumaatschappij, Departement Omgeving …) als van kenniscentra (Vlaams Instituut voor de Zee, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek …), gebiedsbeheerders (havens, waterwegbeheerders), lokale overheden (provincie West-Vlaanderen) en de industrie (essenscia, Alfaport-Voka …). De input van al die stakeholders draagt niet alleen bij tot een inhoudelijk kwaliteitsvol plan; door de insteek vanuit verschillende hoeken wordt het actieplan ook breed gedragen.
21 doelstellingen en 36 maatregelen
Het actieplan richt zich op alle afvalstromen die een impact kunnen hebben op het mariene milieu:
- afval gegenereerd op het land (incl. zwerfvuil);
- afval gegenereerd door schepen, offshore activiteiten en aquacultuur;
- drijfvuil in waterwegen en havens;
- microplastics en kunststoffen (incl. industriële pellets);
- zwerfvuil op stranden.
Daarnaast hebben we actiepunten opgenomen op het vlak van communicatie en sensibilisering, educatie, handhaving en samenwerking (zowel in Vlaanderen/België als internationaal).
Het doel van dit plan is:
- een overzicht te geven van alle activiteiten die een significante impact hebben op de instroom van afval en zwerfvuil naar het mariene milieu;
- én alle relevante maatregelen (binnen de Vlaamse bevoegdheden) voor te stellen die een impact kunnen hebben op het verminderen van de instroom van afval en zwerfvuil naar het mariene milieu.
Het plan bevat 21 doelstellingen en 36 maatregelen met het oog op het reduceren van plasticvervuiling en de instroom van plastics naar zee te vermijden. De doelstelling zijn onderverdeeld in doelen op korte, middellange en lange termijn. Bij de maatregelen maakten we een onderscheid tussen bestaande maatregelen, maatregelen in voorbereiding, en nieuwe/te onderzoeken maatregelen.
Inzetten op samenwerking met federaal niveau
Bij de opmaak van het plan werd rekening gehouden met de verschillende (en soms overlappende) bevoegdheden op regionaal, federaal en internationaal niveau. Niettegenstaande een aantal bevoegdheden gekoppeld aan het vermijden van marien zwerfvuil exclusief tot het federale of het gewestelijke niveau behoren, neemt dat neemt niet weg dat een aantal bevoegdheden elkaar overlappen of op zijn minst nauw aanvullen. Daarom is een goede samenwerking met het federale niveau erg belangrijk.
Internationale samenwerking
Uit onderzoek blijkt dat Azië voor meer dan de helft van de wereldwijde instroom van afval naar zee verantwoordelijk is. Daarom zet het Vlaams actieplan ook in op een concrete internationale samenwerking, in lijn met de initiatieven die op diverse internationale fora genomen worden. In die zin stelde Vlaams minister van Omgeving, Joke Schauvliege, het Vlaams actieplan marien zwerfvuil voor tijdens de High Level derde meeting van de United Nations Environment Assembly in december 2017 in Nairobi.
Bron: De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse Overheid