Sinds enkele jaren ontwikkelen er zich technieken waarbij CO2 dat vrijkomt bij industriële processen, wordt omgezet in waardevolle toepassingen. Het gaat om de vervaardiging van o.a. bouwmaterialen, brandstoffen en diverse chemische molecules. Om een beter zicht te krijgen op de toepassingen van CO2- afvang en -gebruik in Vlaanderen bracht het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie het potentieel ervan in kaart. Het onderzoek werd uitgevoerd door VITO en DNV.GL. Met koolstofafvang en -gebruik, gekend onder de Engelse term CCU (Carbon Capture and Utilization), vormt CO2 geen afvalstroom meer en wordt de koolstofkringloop gesloten.
Om de transitie naar een koolstofarme samenleving te realiseren, moeten in alle maatschappelijke sectoren de CO2-emissies drastisch naar omlaag. De Vlaamse overheid ziet CCU als een veelbelovende optie voor emissiereducties in de energie-intensieve industrie, die nauw aansluit bij het Vlaamse industriële profiel en de aanwezige expertise. Het gebruik van CO2 als grondstof voor diverse producten biedt kansen voor innovatie en een meerwaarde voor het klimaat- en energiebeleid.
Interessante onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in Vlaanderen
In Vlaanderen volgen zes kennisinstellingen een 10-tal onderzoekspistes. De onderzochte processen bevinden zich voornamelijk in de laboratoriumfase en hebben nog minstens 5 tot 15 jaar nodig tot commercialisatie.
Daarnaast hebben vier Vlaamse bedrijven (Avecom, Carbstone Innovation, Organic Waste Systems en Proviron) concrete eigen technologieën ontwikkeld. Ook plannen twee bedrijven (ArcelorMittal en Havenbedrijf Antwerpen) de implementatie van bestaande technologieën.
Vier technologiecases
- De studie maakt een gedetailleerde analyse van volgende beloftevolle technieken:
- ethanolproductie uit afgassen van de staalindustrie bij ArcelorMittal
- methanolproductie met groene stroom bij het Havenbedrijf Antwerpen (power-to-methanol)
- algenbiomassaproductie als larvaal voedsel bij Proviron
- bouwmaterialenproductie uit staalslakken bij Carbstone Innovation.
Die cases zijn technologisch marktrijp en klaar voor demonstratie in een operationele omgeving. Ze vertegenwoordigen een mooie waaier van technologieën en de twee laatstgenoemde zijn bovendien in Vlaanderen ontwikkeld.
De productie van constructiematerialen en algenbiomassa zijn winstgevend onder de gemaakte assumpties. Daarentegen heeft vooral de productie van brandstoffen zoals ethanol en methanol een groot potentieel voor het reduceren van CO2-emissies. Belangrijk is wel dat hierbij hernieuwbare energie ingezet wordt.
Beleidsaanbevelingen
Het rapport formuleerde concrete beleidsaanbevelingen om de toepassingsmogelijkheden van CO2 in Vlaanderen aan te moedigen. Zo wordt de noodzaak aangegeven voor de ontwikkeling van LCA’s (Life Cycle Assessment) van de CCU-technologieën, het faciliteren van demonstratieprojecten, het ondersteunen van investeringen, het promoten van CCU-producten (brandstoffen en materialen) en CCU-diensten en het ondersteunen van clusterontwikkeling. Daarnaast kan CCU ondersteund worden via bestaande Europese instrumenten, zoals het Europees systeem van verhandelbare emissierechten en de Richtlijn hernieuwbare energie. Ook via diverse Europese innovatiefondsen en een EU-actieplan voor de circulaire economie kan CO2-gebruik verder aangemoedigd worden.
Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege: “Ik neem deze aanbevelingen uit het rapport ter harte en zal een ondersteunend beleid voeren voor CCU-technieken, net zoals voor andere klimaatambitieuze maatregelen. Dergelijke innovaties zijn belangrijke troeven voor Vlaanderen om onze klimaatambities te realiseren en onze kennis en expertise wereldwijd uit te dragen.”
De volledige studie is te vinden via www.lne.be/co2-als-grondstof-afvang-en-gebruik-van-co2-ccu
Bron: Departement LNE, Vlaamse Overheid