Uit het eerste verslag inzake de stand van de energie-unie blijkt dat al veel vooruitgang is geboekt sinds de goedkeuring, negen maanden geleden, van de Kaderstrategie van de energie-unie. Er moet nog veel werk worden verzet, maar 2016 wordt een belangrijk jaar voor concrete resultaten.
De Kaderstrategie voor de energie-unie (IP/15/4497) heeft een nieuwe impuls gegeven aan de overgang naar een koolstofarme, energiezekere en concurrerende economie. De Commissie heeft zich er ook toe verbonden om jaarlijks verslag uit te brengen over de stand van de energie-unie om de kernproblemen aan te pakken en sturing te geven aan de beleidsdiscussies. In de stand van de energie-unie, die vandaag voor het eerst is gepubliceerd, wordt ingegaan op de vooruitgang die de afgelopen negen maanden is geboekt, worden de belangrijkste actiegebieden voor 2016 bepaald en worden conclusies getrokken voor het beleid op nationaal, regionaal en Europees niveau. Dit is een centraal element bij het toezicht op de uitvoering van deze belangrijke prioriteit van de Commissie-Juncker.
Maroš Šefčovič, vicevoorzitter, verantwoordelijk voor de Energie-unie, zei hierover: "Nu, na negen maanden, kunnen we gerust zeggen dat we op het goede spoor zitten wat betreft de totstandbrenging van de energie-unie. Mijn boodschap voor 2016 is duidelijk. Allereerst moet de EU het voortouw blijven nemen bij de overgang naar een koolstofarme economie. Ten tweede moet die overgang sociaal rechtvaardig zijn en de consument centraal stellen. En ten derde zullen de geopolitieke uitdagingen waarmee wij geconfronteerd worden, niet verdwijnen. 2016 wordt tevens het jaar waarin we de fundamenten zullen leggen voor een robuust governancesysteem dat de voor beleggers zo belangrijke voorspelbaarheid en transparantie zal opleveren. Kortom: 2016 wordt een jaar waarin resultaten worden geboekt!”
Miguel Arias Cañete, lid van de Commissie verantwoordelijk voor Klimaatactie en Energie, voegde hieraan toe: "De energie-unie begint vorm te krijgen. Er is veel vooruitgang geboekt in deze paar maanden, maar we moeten nu overgaan tot volledige uitvoering van alle nodige acties. In 2016 ga ik mij vooral bezighouden met de presentatie van de wetgeving om de elektriciteitsmarkt te verbeteren, het verder uitbreiden van het aandeel hernieuwbare energiebronnen, het verlagen van ons energieverbruik en het zorgen voor de continuïteit van de gasvoorziening. Daarmee zal het energiesysteem van de EU sterker worden en zal aan alle voorwaarden zijn voldaan voor de overgang van de EU naar een koolstofarm energiesysteem. Nu de aandacht alom op de onderhandelingen in Parijs is gevestigd, herhalen wij onze belofte Europees leiderschap te tonen, en bevestigen wij onze toewijding aan de internationale inspanningen ter bestrijding van de klimaatverandering.”
In de stand van de energie-unie krijgt de bijdrage van Europa aan de onderhandelingen in Parijs op het gebied van klimaatverandering veel nadruk. In dit stadium hebben meer dan 160 landen, die goed zijn voor meer dan 90 % van de wereldwijde emissies, hun bijdragen aan de overeenkomst van Parijs voorgesteld. De EU heeft in dit proces een bindende interne emissiereductiedoelstelling voor de gehele economie voorgesteld van ten minste 40 % in 2030 ten opzichte van 1990. Het is van belang dat alle landen na de conferentie van Parijs concrete uitvoering geven aan hun verbintenissen.
Om ervoor te zorgen dat de overgang succesvol en sociaal rechtvaardig is, zullen de burgers hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor dit proces door actief deel te nemen aan de energiemarkt, aangezien zij uiteindelijk degenen zijn die ervan moeten gaan profiteren. Tegelijkertijd zijn er sterke zakelijke argumenten voor deze overgang. Toonaangevende Europese bedrijven veranderen op dit moment hun bedrijfsmodel. Hernieuwbare energie en energie-efficiëntie zorgen in Europa voor lokale werkgelegenheid, waarvoor nieuwe vaardigheden nodig zijn.
Door geopolitieke gebeurtenissen bleef energie hoog op de agenda staan. In 2015 waren er de aanhoudende spanningen tussen Rusland en Oekraïne, overal ter wereld waren de aanhoudend lage olieprijzen van invloed op de energiemarkten, nieuwe commerciële initiatieven voor aanvullende infrastructuur voor de levering van aardgas uit Rusland werden aangekondigd, er openden zich nieuwe perspectieven door de nucleaire overeenkomst met Iran, en er was sprake van een aanhoudende daling van de productie van fossiele brandstoffen in de EU.
Naast het koolstofvrij maken van de economie (onder meer door de toepassing van hernieuwbare energie) en energiezekerheid, worden met de strategie van de energie-unie ook resultaten geboekt op het gebied van energie-efficiëntie, de interne energiemarkt, onderzoek, innovatie en concurrentievermogen, aangezien al deze prioriteiten intrinsiek met elkaar zijn verbonden.
De stand van de energie-unie biedt ook belangrijke bouwstenen voor een governancemechanisme dat leidt tot een voorspelbaarder, transparanter en stabieler beleid met het oog op het verwezenlijken van de doelstellingen van de energie-unie. De vandaag gepubliceerde richtsnoeren inzake geïntegreerde nationale plannen op het gebied van energie en klimaat bieden de lidstaten een basis om te beginnen met de ontwikkeling van die plannen voor de periode 2021-2030. De methode inzake essentiële indicatoren die ter tafel ligt, is de eerste stap op weg naar het meten en monitoren van de totstandbrenging van de energie-unie. De stand van de energie-unie gaat ook vergezeld van 28 informatiebladen waarin voor elke lidstaat wordt geëvalueerd in welke mate deze aan de energie-unie voldoet.
Wat is vandaag nog meer goedgekeurd?
Verschillende teksten en verslagen in het kader van de energie-unie worden samen met de stand van de energie-unie goedgekeurd en bekendgemaakt:
- In de tweede lijst van projecten van gemeenschappelijk belang is vastgesteld welke infrastructuurprojecten dringend noodzakelijk zijn voor het bereiken van onze doelstellingen inzake energiebeleid. Zie voor meer details het aparte persbericht (IP/15/6107).
- Voortgangsverslag inzake energie-efficiëntie: uit het verslag over de vorderingen bij de uitvoering van de energie-efficiëntiedoelstelling van 20 % tegen 2020 blijkt dat, ondanks de aanzienlijke vooruitgang die is geboekt, de collectieve inspanningen van de lidstaten overeenkomen met slechts 17,6 % besparingen op primaire energie ten opzichte van de ramingen voor 2020. De Commissie blijft echter optimistisch dat het streefcijfer van 20 % wordt gehaald, op voorwaarde dat de bestaande EU-wetgeving volledig wordt uitgevoerd, inspanningen worden versneld, het ambitieniveau wordt verhoogd en de investeringsvoorwaarden worden verbeterd.
- Voortgangsverslag inzake klimaatactie: uit het verslag blijkt dat de EU veel succes heeft geboekt bij de ontkoppeling van economische groei en broeikasgasemissies. De EU is ook op de goede weg om zowel het streefcijfer voor de terugdringing van de uitstoot van broeikasgassen voor 2020 van 20 % als de doelstellingen van het Kyotoprotocol te halen. Er zijn echter nog meer maatregelen nodig om de doelstelling voor 2030 te bereiken.
- Energieconsumententrends: het werkdocument van de diensten van de Commissie illustreert dat de markten voor elektriciteit en gas nog steeds niet zo goed functioneren als zou moeten, ondanks de geboekte vooruitgang.
- Het verslag over de uitvoering van de EU-strategie voor energiezekerheid: dit verslag geeft een update over de vraag waar de Unie staat wat betreft energiezekerheid en welke maatregelen zijn genomen om daarin verbetering te brengen sinds de goedkeuring van de strategie in mei 2014.
- Verslag over de uitvoering van de richtlijn nucleaire veiligheid: in het verslag wordt geconcludeerd dat de richtlijn nucleaire veiligheid van 2009 in het algemeen goed wordt nageleefd.
- Samenvatting olievoorraden: op grond van de aardolievoorradenrichtlijn moet de Commissie regelmatig verslag uitbrengen over de beschikbare olievoorraden in de lidstaten. Het werkdocument van de diensten van de Commissie voldoet aan deze verplichting met een update over de in de EU opgeslagen hoeveelheden olie.
- Een voorstel voor een verordening inzake elektriciteits- en aardgasprijsstatistieken die — na goedkeuring — de Europese statistieken over de energieprijzen zal verbeteren.
- Vandaag lanceert de Commissie tevens haar openbare raadpleging over de toekomstige herziening van de richtlijn hernieuwbare energie, die tot en met 10 februari zal lopen.
Nadere informatie
De mededeling inzake de stand van de energie-unie en de informatiebladen over de 28 lidstaten kunnen worden gevonden op de website van de Commissie: http://ec.europa.eu/priorities/energy-union/index_en.htm
Een jaar later: De energie-unie en het beleid inzake klimaatverandering: /sites/emis/files/articles/3331/2015/energy-union-1-year_en.pdf
Informatieblad over de stand van de energie-unie: MEMO/15/6106
Bron: © Europese Unie, 1995-2015