Mededinging: Commissie legt drie bedrijven geldboeten op voor €68 miljoen EUR wegens kartel in recycling van autoaccu's

De Europese Commissie legt Campine, Eco-Bat Technologies en Recylex geldboeten op voor in totaal €68 miljoen EUR wegens prijsafspraken voor de inkoop van afgedankte accu's, in strijd met de EU-mededingingsregels. Een vierde bedrijf, Johnson Controls, kreeg geen geldboete opgelegd omdat het het bestaan van het kartel aan de Commissie onthulde.

Commissaris Margrethe Vestager, belast met het mededingingsbeleid: "Goed werkende markten kunnen ons helpen om de afvalberg te verkleinen en de circulaire economie te ondersteunen. We tolereren dan ook geen gedrag dat de concurrentie ondermijnt. De vier bedrijven die vandaag een geldboete hebben gekregen, spanden samen om hun winsten uit de recycling van afgedankte accu's te maximaliseren, waardoor de concurrentie in deze essentiële schakel van de recyclingketen werd beperkt."

Tussen 2009 en 2012 namen vier recyclingbedrijven deel aan een kartel dat afspraken maakte over de inkoopprijzen voor afgedankte loodaccu's in België, Frankrijk, Duitsland en Nederland, namelijk Campine (België), Eco-Bat Technologies (Verenigd Koninkrijk), Johnson Controls (VS) en Recylex (Frankrijk).

Recyclingbedrijven kopen gebruikte accu's (van auto's, bestelwagens of vrachtwagens) in van schroothandelaren of schrootverzamelaars. De gebruikte accu's komen van verzamelpunten zoals garages, onderhouds- en reparatiewerkplaatsen, distributeurs van accu's, sloopwerven en andere stortplaatsen. Recyclingbedrijven behandelen en recupereren afgedankte accu's en verkopen dan het gerecyclede lood, voornamelijk aan accuproducenten, die het gebruiken om nieuwe autoaccu's te maken.

Anders dan in de meeste kartels waarin de bedrijven samenzweren om hun verkoopprijzen te verhogen, spanden de vier recyclingbedrijven samen om de inkoopprijs die zij aan schroothandelaren en schrootverzamelaars voor gebruikte autoaccu's betaalden, zo laag mogelijk te houden. Door hun coördinatie om de inkoopprijzen naar beneden te krijgen, verstoorden de vier bedrijven de normale marktwerking en belemmerden zij prijsconcurrentie.

Dit gedrag was bedoeld om de waarde van afgedankte accu's die als schroot worden verkocht, te verminderen ten nadele van de verkopers van gebruikte accu's. Vooral batterijverzamelaars en schroothandelaren uit het mkb waren het slachtoffer van dit kartel.

De meeste concurrentiebeperkende contacten tussen de vier recyclingbedrijven vonden plaats op bilaterale basis, voornamelijk via telefoon, e-mail of sms. Sommige contacten vonden ook plaats in persoon, hetzij in bilaterale ontmoetingen of - minder vaak - in multilaterale bijeenkomsten. De partijen beseften zeer goed dat hun contacten verboden waren en probeerden soms om ze met codetaal te maskeren, bijvoorbeeld door naar weersomstandigheden te verwijzen om verschillende prijsniveaus te signaleren.

Het besluit van vandaag zorgt ervoor dat de recyclers van accu's op basis van verdiensten zullen concurreren en dat de prijs voor afgedankte accu's door middel van echte concurrentie wordt bepaald.

Geldboeten

De geldboeten werden vastgesteld op basis van de richtsnoeren voor de berekening van geldboeten van 2006 van de Commissie (zie ook MEMO).

Omdat de kartelleden samenspanden in verband met de inkoopprijzen, baseerde de Commissie zich op de waarde van de inkoop (eerder dan op de waarde van de verkoop) om het niveau van de geldboeten vast te stellen. Omdat die cijfers vermoedelijk kunstmatig lager waren net door het kartelgedrag, zou dit waarschijnlijk ertoe leiden dat het niveau van de geldboeten onder het economische belang van de inbreuk lag. Om ervoor te zorgen dat de afschrikkende werking groot genoeg is, heeft de Commissie haar discretionaire bevoegdheid op grond van de richtsnoeren uitgeoefend en het bedrag van de geldboete voor alle partijen met 10 % verhoogd.

De Commissie verminderde de geldboete van Campine met 5 %, omdat zijn rol kleiner was dan die van de andere deelnemers aan het kartel.

Op grond van de clementieregeling van 2006 van de Commissie

• kreeg Johnson Controls volledige immuniteit tegen geldboeten omdat het bedrijf het bestaan van het kartel aan de Commissie onthulde. Zo ontliep het een geldboete van € 38 481 300 EUR;
• werden de geldboeten van Eco-Bat en Recyclex verminderd omdat zij medewerking verleenden tijdens het onderzoek van de Commissie;
• werd het clementieverzoek van Campine afgewezen omdat het bedrijf zijn deelname aan de inbreuk niet had onthuld.

De volgende geldboeten zijn opgelegd:

Achtergrond

Accu's zijn het meest gerecyclede consumentenproduct ter wereld. Ongeveer 99 % van de autoaccu's in de EU wordt gerecycled. Jaarlijks worden in de EU ongeveer 58 miljoen autoaccu's gerecycled.

Op 2 december 2015 nam de Commissie een ambitieus pakket circulaire economie aan. Het pakket bestaat uit een EU-actieplan met maatregelen die de volledige productlevenscyclus betreffen, gaande van ontwerp, inkoop, productie en consumptie tot afvalbeheer en de markt van secundaire grondstoffen. De Commissie bracht onlangs verslag uit over de ontwikkeling en de vooruitgang van de belangrijkste initiatieven van het actieplan. De sector afvalrecycling in Europa staat centraal in verschillende van die initiatieven.

Procedurele achtergrond

Artikel 101 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 53 van de EER-Overeenkomst verbieden kartels en andere concurrentieverstorende praktijken.

Het onderzoek van de Commissie ging in juni 2012 van start na een verzoek om immuniteit van Johnson Controls. In september 2012 verrichtte de Commissie inspecties bij verschillende bedrijven in de sector.

In juni 2015 leidde de Commissie een procedure in en zond zij aan de bij het besluit van vandaag betrokken partijen een mededeling van punten van bezwaar toe. De mededeling van punten van bezwaar werd ook aan een vijfde bedrijf toegezonden. Op basis van het bewijsmateriaal in haar dossier besloot de Commissie echter om het onderzoek tegen dat bedrijf niet voort te zetten.

Meer informatie over deze zaak komt, zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, onder zaaknummer 40018 beschikbaar in het publieke zaakregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie. Meer informatie over de maatregelen van de Commissie tegen kartels is te vinden op haar kartelswebsite.

Schadevordering

Particulieren of ondernemingen die van concurrentiebeperkende praktijken zoals in deze zaak nadeel ondervinden, kunnen de zaak voor de nationale rechter brengen en schadevergoeding eisen. Zowel de rechtspraak van de EU-rechter als Verordening (EG) nr. 1/2003 bevestigen dat een besluit van de Commissie voor de nationale rechter als bindend bewijsmateriaal kan worden gebruikt dat de praktijken hebben plaatsgevonden en verboden waren. Ook al heeft de Commissie de betrokken ondernemingen geldboeten opgelegd, toch kunnen schadevergoedingen worden toegekend zonder dat deze hoeven te worden verlaagd omdat de Commissie al een geldboete heeft opgelegd.

Dankzij de richtlijn schadevorderingen in mededingingszaken, die de lidstaten tegen 27 december 2016 in hun nationale rechtsorde moesten omzetten, wordt het voor slachtoffers van concurrentieverstorende praktijken makkelijker om schadevergoeding te krijgen. Meer informatie over schadevorderingen in mededingingszaken, met onder meer een praktische gids over het begroten van de schade, is hier te vinden.

Source: © European Union, 1995-2017