EU natuurbeleid effectiever door meer aan te sluiten bij uiteenlopende perspectieven van mensen op natuur
Het verlies van biodiversiteit in Europa is een belangrijk en hardnekkig probleem. Het vóórkomen van veel soorten zal naar verwachting verder dalen tussen nu en 2050. Het Europese beleid kan effectiever worden als het meer inspeelt op de verschillende perspectieven van mensen op natuur. De betrokkenheid van burgers en bedrijven kan daardoor toenemen. Dit vraagt om een meervoudige beleidsvisie. Dit is de belangrijkste conclusie uit het rapport ‘European nature in the plural – Finding common ground for a next policy agenda’, dat het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) vandaag, in samenwerking met Wageningen University & Research, uitbrengt.
Erkennen meervoudige perspectieven essentieel voor gemeenschappelijke agenda
Effectieve bescherming van natuurgebieden vraagt om betrokkenheid van alle partijen, inclusief bedrijven en burgers, om publieke steun te vergroten en voor voldoende financiering. Deze partijen hebben echter uiteenlopende perspectieven op natuur. Het huidige EU-beleid speelt niet sterk in op deze diversiteit, maar vertrouwt vooral op het oordeel van experts en professionals. Voor een gemeenschappelijke agenda is het belangrijk de verschillende perspectieven te kennen en er ruimte voor te geven. Dit kan leiden tot nieuwe oplossingen en nieuwe coalities tussen burgers, bedrijven en overheidsinstanties.
Uiteenlopende perspectieven, uiteenlopende oplossingen
In deze studie onderscheiden de-onderzoekers vier perspectieven op natuur. In elk perspectief zijn mensen op een andere manier verbonden met natuur, zoals door de waardering voor het lokale landschap, de intrinsieke waarde, de vervulling van een individuele levensstijl, of omdat ze natuur zien als essentieel voor een duurzame samenleving. Elk perspectief kent zijn eigen definitie van natuur en zijn eigen voorkeuren voor beleidsoplossingen. Belangrijke overkoepelende uitdagingen zijn het vinden van een gedeelde agenda voor natuurgebieden, het vergroten van de bijdrage die natuur kan leveren aan de duurzaamheidsagenda van economische sectoren, en het versterken van de verbinding tussen mensen en natuur.
Meervoudige visie op natuur
Het is niet zo dat de EU moet kiezen uit een van de vier perspectieven. Integendeel, de onderzoekers stellen een meervoudige visie op natuur voor, die niet alleen de bescherming omvat van soorten en van ecosystemen als leverancier van diensten, maar ook andere doelen. Deze kunnen uiteenlopen van het beschermen van grote gebieden met onverstoorde natuur en ruimte voor dynamische processen tot het mogelijk maken van particuliere initiatieven en het generen van inkomsten. In het bijzonder wijzen de onderzoekers op het belang van relationele waarden, oftewel het feit dat natuur identiteit geeft aan mensen; het beleid zou daar meer op in kunnen spelen.
Het huidige beleid heeft al belangrijke acties geformuleerd voor de korte termijn, zoals in ‘An Action Plan for nature, people and the economy’ – een recent initiatief van de Europese Commissie. De nieuwe PBL-studie, die is uitgevoerd op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken, biedt bouwstenen voor een nieuwe strategie na 2020. Het rapport is vandaag aangeboden aan de Europese Commissie.
Bron: © Planbureau voor de Leefomgeving