De klimaatuitdaging wordt nog te vaak herleid tot een energieprobleem. Het beheersen van de energievraag (minder energie verbruiken) en het vergroenen van de energie-opwekking (inzetten op hernieuwbare energie zoals zonne- en windenergie) zijn dan de oplossingen.
Vandaag weten we dat de hoge energievraag voor een groot deel verscholen zit in de manier waarop we met materialen omspringen. Het kaderen van de klimaatproblematiek als een materialenproblematiek opent perspectieven voor het aanreiken van nieuwe oplossingsrichtingen.
Materiaalarme economie
Onderzoek door de OESO toont voor verschillende landen aan dat meer dan de helft van de broeikasgasemissies materiaalgerelateerd zijn. Eerste verkennende berekeningen op basis van gegevens uit de energiebalans van Vlaanderen van 2014 tonen aan dat dit voor Vlaanderen ruim 60 procent van het bruto binnenlands energieverbruik is.
Er is een dus een zeer sterk verband tussen broeikasgasuitstoot en materiaalverbruik, zowel lokaal als bij de productie in andere landen. Hoe meer materialen we consumeren, hoe meer het klimaat zal opwarmen. Een koolstofarme economie is daarom ook een materiaalarme economie: een economie die het verbruik van primaire materialen tot een absoluut minimum herleidt. Daarom zal een beleid gericht op circulaire economie ook substantieel bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Circulaire strategieën zoals circulair design, diensten in plaats van producten, materiaal-efficiënte productie, gedeeld gebruik, hergebruik, herstel en recyclage leiden zowel tot besparingen in materiaalverbruik als in broeikasgasemissies.
Essentiële systemen daarbij zijn het voedselsysteem, het woon- en mobiliteitssysteem en het omgaan met consumptiegoederen. En dat binnen het basisprincipe van sociale gelijkheid. Volgens de OVAM zal het bovendien essentieel zijn om een beleid uit te tekenen dat onderwijs, innovatie en onderzoek, financiering, fiscaliteit en het regelgevend kader hertekent in functie van deze systeemuitdagingen.
Zeven boodschappen
Om de bijdrage van de circulaire economie aan het klimaatbeleid zichtbaar te maken, bracht de OVAM informatie uit eigen en externe studies samen in een achtergrondrapport. De zeven belangrijkste boodschappen over circulaire economie en klimaat hebben we samengevat in een overzichtelijke brochure.
Bron: De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse Overheid