Pleidooi voor een efficiënte regulering van de elektriciteits- en aardgasmarkt in België
De vorming van nieuwe regeringen op gewestelijk en federaal niveau biedt een uitgelezen kans om de regulering van de elektriciteits- en aardgasmarkten efficiënter en meer coherent te maken.
Net als de VREG eerder (zie ons Memorandum), doet nu ook de federale regulator CREG via een memorandum een aantal voorstellen over haar rol in de energiemarkt van de toekomst. In deze voorstellen stelt de CREG voor om extra regulering op te leggen aan elektriciteits- en gasleveranciers ten voordele van de energieconsument en haar daarbij extra toezichts- en controletaken toe te kennen.
Er moet over gewaakt worden dat het met de nieuwe bevoegdheidsverdeling voor de energieconsument niet complexer wordt en dat een efficiënt gewestelijk energiebeleid mogelijk blijft.
De gewesten zijn bevoegd voor de levering en distributie van elektriciteit en aardgas aan gezinnen en bedrijven, en sinds de zesde staatshervorming ook voor de distributienettarieven.
Er is sinds de vrijmaking van de Vlaamse elektriciteits- en aardgasmarkt op 1 juli 2003 geen Belgische markt voor levering van elektriciteit en aardgas meer. In de feiten zijn er in de verschillende gewesten aparte kleinhandelsmarkten, met eigen regelgeving, eigen accenten en openbaredienstverplichtingen en binnenkort ook met eigen nettarieven.
Het belangrijkste deel van de energiefactuur die de Vlaamse gezinnen en bedrijven betalen wordt bepaald door de gewestelijke bevoegdheden: de distributienettarieven, de openbaredienst-verplichtingen, de eventuele gewestelijke bijdragen en heffingen, enz. Het toezicht op en de monitoring van die Vlaamse distributiemarkt is dus uiterst belangrijk voor het voeren en evalueren van het Vlaams energiebeleid.
De gewesten zijn actief bezig met hun beleid rond de levering en de distributie van energie. In overleg met de VREG bereiden de bedrijven op de Vlaamse energiemarkt zich voor op nieuwe ontwikkelingen zoals slimme meters en slimme netten, aanbieders van energiediensten, energietransitie, nieuwe marktspelers, enz. De Vlaamse regering moet binnenkort beslissingen nemen over al deze nieuwe elementen.
De gewestelijke regulatoren volgen sinds het begin van de vrijmaking de werking van de energiemarkt op. Elke regulator heeft een eigen website en eigen informatievoorziening voor de energieconsument. De V-TEST® bestaat al sinds het begin van de vrijmaking en is een referentie in de markt.
Het bewijs dat de regulering van de Vlaamse energiemarkt goed werkt, is er. Er is de positieve evolutie van het aantal websitebezoekers, van de V-TEST®, SERVICECHECK, GROENCHECK, enz. De markten in Vlaanderen en Wallonië zijn bij de wereldtop op gebied van leverancierswissels. Dit versterkt de concurrentie tussen de energieleveranciers en drukt de prijzen. Op basis van de jaarlijkse enquêtes die we uitvoeren bij gezinnen en bedrijven zien we dat het consumentenvertrouwen in de energiemarkt jaar na jaar stijgt en dat de consument zich nu voldoende geïnformeerd voelt en hoe langer hoe meer actief wordt.
De inspanningen van Vlaanderen om te komen tot een goed werkende energiemarkt werpen vruchten af voor de elektriciteits- en aardgasklanten. De invulling van de federale bevoegdheden inzake energieprijzen en consumentenzaken moet tot doel hebben de gewestelijke regulering van de elektriciteits- en gasmarkten te ondersteunen en deze niet te doorkruisen.
De samenwerking op energievlak tussen de beleidsniveaus wordt vorm gegeven binnen ENOVER. Er is ook een samenwerking tussen de energieregulatoren via het forum FORBEG, dat daarenboven best geformaliseerd zou worden. Bovendien is er ATRIAS, waar alle marktpartijen over de gewestgrenzen heen de marktprocessen in de energiemarkt van de toekomst aan het voorbereiden zijn, samen met de bevoegde gewestelijke regulatoren en waar ook marktmonitoring en –rapportering voorzien wordt.
We pleiten voor een verderzetting en versterking van de samenwerking tussen de ministers, energieadministraties en regulatoren en voor het coherent en efficiënter maken van de taken, in lijn met de staatshervorming en in het voordeel van de energieconsument.
Er dreigt een toenemende inefficiëntie indien er geen duidelijke afspraken gemaakt worden over de uitvoering van taken. Zo zorgt bijvoorbeeld de monitoring op federaal niveau van de prijzen aan de gezinnen en KMO’s voor dubbele administratieve lasten voor de energieleveranciers, omdat deze ook moeten rapporteren voor de V-TEST® en de Waalse en Brusselse prijsvergelijkers. Het uitvoeren van deze monitoring door twee instanties kan ook leiden tot een verwarrende en dubbele communicatie.
De opvolging van de evolutie van de elektriciteits- en aardgasprijzen van de Vlaamse gezinnen en KMO’s is een belangrijke informatiestroom voor het Vlaams energiebeleid (o.a. het algemeen prijsniveau, maar ook de evolutie van onderdelen van de eindprijs aan de afnemers, zoals de kostencomponenten voor de groenestroom- en warmte-krachtcertificatenquota en de financiële impact van de openbaredienstverplichtingen).
We zijn voorstander van een taakverdeling tussen het federale en gewestelijke niveau in lijn met de staatshervorming. Dit betekent met name dat de gewesten zich moeten kunnen blijven focussen op de kleinhandelsmarkt en de federale overheid op de groothandelsmarkt voor elektriciteit en aardgas, inclusief de internationale energieprijzen.
Tot slot wensen we te benadrukken dat de ontwikkeling en beslissing van het beleid het prerogatief is van de beleidsmakers (Parlement en Regering, in overleg met de marktpartijen), niet van de regulatoren. Deze laatsten moeten, conform de Europese regelgeving, toezien op een correcte werking van de energiemarkten en hierover beleidsadviezen formuleren.
Voor meer informatie over dit persbericht:
André Pictoel, Gedelegeerd Bestuurder VREG
02/553.13.52, 0473/593.874 of andre.pictoel@vreg.be
Web: www.vreg.be
Bron: VREG