De Commissie heeft vandaag haar pakket energiezekerheid gepresenteerd met de voorstellen die nodig zijn om de EU toe te rusten voor de wereldwijde energietransitie en om voorbereid te zijn op mogelijke onderbrekingen van de energievoorziening.
Energiezekerheid is een van de hoekstenen van de strategie voor de energie-unie, een politieke toppriorteit van de Commissie-Juncker.
Totstandbrenging van de energie-unie: Commissie stelt pakket energiezekerheid voor
De Commissie heeft vandaag een pakket maatregelen inzake energiezekerheid bekendgemaakt om de EU toe te rusten voor de mondiale energietransitie en om mogelijke onderbrekingen van de energievoorziening aan te pakken. Energiezekerheid is een van de hoekstenen van de strategie voor de energie-unie, een politieke toppriorteit van de Commissie-Juncker.
Het pakket bevat een breed scala aan maatregelen om de EU beter bestand te maken tegen verstoringen van de gasvoorziening. Deze maatregelen behelzen het matigen van de vraag naar energie, het opvoeren van de energieproductie in Europa (waaronder uit hernieuwbare bronnen), het verder ontwikkelen van een goed functionerende en volledig geïntegreerde interne energiemarkt, en diversificatie van energiebronnen, leveranciers en transportroutes. Voorts maken de voorstellen de Europese energiemarkt transparanter en zorgen ze voor meer solidariteit tussen de lidstaten.
Het pakket energiezekerheid wordt voorgesteld in het licht van het nieuwe mondiale en universele akkoord inzake klimaatverandering, dat op 12 december 2015 door de wereldleiders is aangenomen in Parijs. Het akkoord van Parijs gaf een sterk signaal af aan bedrijven en beleidsmakers dat voorgoed voor schone energie is gekozen en effende het pad voor een mondiale energietransitie.
Vicevoorzitter Maroš Šefčovič, die verantwoordelijk is voor de energie-unie:"In de strategie voor de energie-unie, die een jaar geleden is gelanceerd, beloofden we alle Europeanen te voorzien van energie die zeker, duurzaam en concurrerend is. Het pakket van vandaag is toegespitst op de voorzieningszekerheid, maar heeft raakvlakken met elk van de drie overkoepelende doelstellingen. Door onze vraag naar energie te verkleinen en onze aanvoer vanuit externe bronnen beter te beheren, komen we onze belofte na en maken we de Europese energiemarkt stabieler."
Commissaris voor Klimaatactie en Energie Miguel Arias Cañete:"Na de gascrises van 2006 en 2009, waardoor miljoenen mensen in de kou bleven staan, klonk het: "Nooit meer". Maar uit de stresstests van 2014 bleek dat we nog steeds veel te kwetsbaar zijn voor een grote verstoring van de gasvoorziening. En de politieke spanningen aan onze grenzen drukken ons met onze neus op de feiten: dit probleem gaat niet zomaar vanzelf weg. De voorstellen van vandaag moeten uitmonden in een betrouwbaar, concurrerend en flexibel systeem met grensoverschrijdende energiestromen en consumenten die delen in de winst, om schouder aan schouder de kwetsbaarsten te beschermen, en om een toekomst met schone energie veilig te stellen. Ik kan u verzekeren dat op onze vastberaden keuze voor een omslag naar schone energie niet zal worden teruggekomen en niets valt af te dingen."
Wat behelst het pakket duurzame energiezekerheid?
Verordening inzake gasvoorzieningszekerheid
Gas speelt een rol in de transitie naar een koolstofarme economie en blijft belangrijk in de energiemix van de EU, maar gezien de bestaande afhankelijkheid van externe leveranciers moet de EU haar markten beter wapenen tegen mogelijke verstoringen van de gasvoorziening. Om ten volle de vruchten van een liquide en concurrerende markt te plukken, moet de gasmarkt van de EU transparanter worden. Om de kwetsbaarheid van het systeem aan te pakken stelt de Commissie een verschuiving van een nationale naar een regionale benadering voor bij de ontwikkeling van maatregelen voor voorzieningszekerheid. Het voorstel introduceert ook een beginsel van solidariteit tussen de lidstaten om de bevoorrading van huishoudens en essentiële sociale diensten, zoals gezondheidszorg, te verzekeren wanneer hun voorziening in het gedrang zou komen bij een ernstige crisis.
Een besluit inzake intergouvernementele overeenkomsten op het gebied van energie
De EU moet erop toezien dat tussen haar lidstaten en derde landen gesloten intergouvernementele overeenkomsten die van belang zijn voor de gasleveringszekerheid van de EU transparanter zijn en volledig in overeenstemming zijn met het EU-recht. Daartoe voert zij een voorafgaande compatibliteitstoetsing door de Commissie in. Deze voorafgaande beoordeling maakt het mogelijk de naleving van de mededingingsregels en van de wetgeving inzake de interne energiemarkt te controleren voordat over de overeenkomsten wordt onderhandeld en tot de ondertekening en sluiting ervan wordt overgegaan. De lidstaten moeten ten volle rekening houden met het advies van de Commissie voordat zij de overeenkomsten ondertekenen.
Strategie inzake vloeibaar aardgas (LNG) en gasopslag
Europa is de grootste importeur van aardgas ter wereld. De algehele LNG-invoercapaciteit van Europa is aanzienlijk – momenteel volstaat ze om in ongeveer 43 % van de totale bestaande vraag naar gas te voorzien (2015). Er blijven evenwel grote regionale verschillen bestaan wat toegang tot LNG betreft. De Commissie heeft een strategie inzake vloeibaar aardgas (LNG) die de toegang van alle lidstaten tot LNG als een alternatieve bron van gas zal verbeteren. De centrale elementen van deze strategie zijn de uitbouw van een strategische infrastructuur om de interne energiemarkt te voltooien en het aanwijzen van de nodige projecten om een einde te maken aan de afhankelijkheid van één leverancier van bepaalde lidstaten.
Strategie inzake verwarming en koeling
De helft van het energieverbruik van de EU gaat naar verwarming en koeling van gebouwen en in de industrie. Driekwart van die energie komt van fossiele brandstoffen. De voorgestelde strategie inzake verwarming en koeling is toegespitst op het slechten van barrières voor het koolstofarm maken van gebouwen en de industrie. In de strategie wordt ook benadrukt dat meer energie-efficiëntie en een hoger gebruik van hernieuwbare energie een grote invloed op de energiezekerheid hebben. Een strategischer benadering van deze sector is cruciaal aangezien de EU haar afhankelijkheid van externe leveranciers wil verbeteren.
Achtergrond
Een van de prioriteiten van de Commissie-Juncker is de totstandbrenging van een schokbestendige Europese energie-unie met een toekomstgericht beleid inzake klimaatverandering. De doelstelling van de Europese energie-unie, zoals uiteengezet in de kaderstrategie [1] van februari vorig jaar, bestaat erin EU-consumenten – huishoudens en bedrijven – zekere, duurzame, concurrerende en betaalbare energie te verschaffen. Daarvoor is een fundamentele wijziging van het energielandschap nodig. Die biedt de gelegenheid tot verdere innovatie in de sector en draagt zo niet alleen bij aan het scheppen van banen en groei in de EU, maar ook aan de bescherming van het milieu. De Commissie roept het Europees Parlement en de Raad met klem op de voorstellen van vandaag zeer snel met voorrang in wetgeving om te zetten om Europa beter bestand te maken tegen mogelijke verstoringen van de energievoorziening.
Voorzieningszekerheid is een van de vijf onderling verbonden en wederzijds afhankelijke dimensies van de energie-unie. Belangrijke grondslagen van energiezekerheid zijn de voltooiing van de interne markt en efficiënter energieverbruik, maar de energiezekerheid van de EU hangt ook nauw samen met de beleidskeuzen op het gebied van energie die haar buren maken.
Voor meer informatie:
Factsheet: Verordening inzake gasvoorzieningszekerheid
Factsheet:Intergouvernementele overeenkomsten inzake energie
Factsheet: Vloeibaar aardgas (LNG) zullen de energiezekerheid van de EU bevorderen
Factsheet: Naar een slimme, efficiënte en duurzame sector verwarming en koeling
Website Strategie voor de energie-unie
Verslag "Stand van de energie-unie" 2015
Website van DG Energie: https://ec.europa.eu/energy/en/news/commission-proposes-new-rules-gas-and-heating-and-cooling-strategy
[1] Een kaderstrategie voor een schokbestendige energie-unie met een toekomstgericht beleid inzake klimaatverandering (COM(2015) 80).
Source: © European Union, 1995-2016