Bronverwijzing
Wauters, E., Dhondt., A, Fremault B., Corens P. (Tractebel) i.s.m. Aerts, J. (Futureproofed) en Vermeulen P. (Climact) (2017), De rol van ruimtelijke ordening in de klimaat- en energietransitie: verkenning, uitgevoerd in opdracht van het Vlaams Planbureau voor Omgeving.
Samenvatting
Het klimaatbeleid staat ook op de Vlaamse agenda bovenaan. Ambities zoals het terugdringen van broeikasgasemissies werden o.a. vastgelegd in het Vlaams Klimaatbeleidsplan, het Vlaams actieplan 'energie-efficiëntie' en het Renovatiepact. Dankzij dergelijke beleidsinitiatieven werden de broeikasgasemissies de afgelopen decennia in verschillende sectoren gereduceerd. Maar in o.a. de transport- en gebouwensector kan dat nog verbeterd worden, door:
- Het reduceren van de vraag naar energie.
- Het verbeteren van de energie-efficiëntie.
- Het verhogen van het aandeel hernieuwbare energie.
Deze studie onderzocht de rol die het ruimtelijk beleid hierin kan spelen. Bijzondere aandacht gaat uit naar de rol van de lokale besturen.
Het onderzoek baseert zich op een aantal binnen- en buitenlandse voorbeelden en gaat na in hoeverre zij een bijdrage kunnen leveren aan een ambitieus klimaat- en energiebeleid. Daarnaast werd door ontwerpend onderzoek van twee cases getoetst welke mogelijkheden er bestaan om in te grijpen in het bestaande stedelijk weefsel. Niet alleen welke ruimtelijke ingrepen er nodig zijn, maar ook welk beleid daarvoor nodig is.
Het onderzoek legt de nadruk op vier onderzoekspistes:
- Het ontwikkelen van een actief ruimtebeleid.
Ruimtelijk beleid is –voor wat betreft energie en klimaat- in hoofdzaak reactief (bv. afleveren vergunningen). Om ambitieuze doelstellingen te halen moet ingezet worden op het actief veranderen van de ruimtelijke ordening. - Het collectiviseren van ingrepen.
Tot op vandaag zet Vlaanderen sterk in op het realiseren van doelstellingen op het niveau van individuele gebouwen (bv. zonnepanelen, EPB-normen,…). Voorbeelden tonen aan dat het samen ontwikkelen van bv. energienetten een belangrijke rol kan spelen. - Gebiedsgericht beleid.
Het ruimtelijk beleid houdt vaak weinig rekening met regionale verschillen. Zeker voor wat betreft het potentieel aan energieopwekking zijn de verschillen binnen Vlaanderen groot. - Bewustwording en opleiding.
De kennis rond klimaat- en energie is in Vlaanderen aanwezig bij een beperkt aantal mensen, vaak academische experts. Om klimaat en energie een plaats te geven binnen het ruimtelijk beleid is het noodzakelijk dat aan kennisopbouw wordt gedaan bij alle betrokkenen.
Links
- Eindrapport
- Ontwerpend onderzoek: Case 1 - Voorstad, Veurne, Case 2 - Vallei van de Zenne, Vilvoorde
Bron: © Departement Omgeving