De natuur is niet alleen mooi en waardevol, ze doet ook veel voor de mens en zijn omgeving. Al die zaken die de natuur voor ons doet, noemen we ecosysteemdiensten of natuurvoordelen. We kunnen niet zonder voedsel, water, kleding of warmte. Natuurvoordelen helpen ook allerlei problemen mee oplossen, van vervuiling tot de opwarming van de aarde, of zelfs stress.
Gezonde bodem levert veel diensten
De bodem neemt als leverancier van ecosysteemdiensten een bijzondere plaats in de natuur in. Een vruchtbare bodem zorgt voor voedsel op ons bord en brengt grondstoffen zoals vezels en hout voort. Die gebruiken we voor allerlei toepassingen zoals textiel, meubels en medicijnen, en als energiebron. Bodems zuiveren vervuild grondwater en hebben een zelfreinigend vermogen. De bodem kan water vasthouden, waardoor we minder wateroverlast ervaren en er genoeg water beschikbaar is als we dat nodig hebben. Een goede bodemkwaliteit beperkt erosie, waardoor we overlast en schade door modder in straten en woningen vermijden.
De bodem herbergt een groot deel van de biodiversiteit en de genetische diversiteit op aarde en vormt een habitat voor vele organismen. Een gezonde bodem met een divers bodemleven betekent een gunstige leefomgeving voor andere planten en dieren. Bodemorganismen leveren bovendien een cruciale bijdrage aan heel wat bodemfuncties en -processen, bijvoorbeeld het vrijmaken van voedingsstoffen voor gewassen. Als onderdeel van de koolstofcyclus is de opslag van koolstof in de bodem daarnaast een belangrijk onderdeel van klimaatmaatregelen. Ten slotte herbergt de bodem ook heel wat culturele en spirituele rijkdom voor de mens, denk maar aan onze begraafplaatsen of ons archeologisch erfgoed.
Zorg en aandacht
De diensten die de bodem voor mens en omgeving opneemt, verdienen onze aandacht en de zorg is best wederzijds. Verschillende toekomstige uitdagingen, zoals de klimaatverandering en wijzigingen in landgebruik, maken die aandacht en zorg bovendien urgent. De OVAM stimuleert de zorg voor ecosysteemdiensten van de bodem op verschillende manieren. Zo starten we dit voorjaar een studie op om ecosysteemdiensten beter op te nemen in ons beleid en zetten we pilootproeven met natuurgebaseerde saneringstechnieken op. We werken verder samen met collega-overheden om kennis en praktijkervaring te delen en samen projecten op te zetten.
Symposium
Op 4 februari vond in Brussel een symposium plaats over ecosysteemdiensten in Vlaanderen: ‘Naar een robuuste en klimaatbestendige omgeving’. Hier kunt u de presentaties en workshops van die dag bekijken, waaronder de workshop rond bodemecosysteemdiensten die de OVAM mee organiseerde.
Bron: De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse Overheid